Piotr Sawicki (wstęp i oprac.), "Hiszpania malowniczo-historyczna. Zapirenejskie wędrówki Polaków w latach 1838-1930", Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1996.

(Acta Universitatis Wratislaviensis No 1710)

Mitologia i religia, historia i polityka przez wieki kształtowały wizję Hiszpanii jako kraju o szczególnie

bogatych i złożonych doświadczeniach dziejowych; kraju kontrastów i przeciwieństw, odmiennego

od reszty Europy i odciętego od niej barierą Pirenejów; kraju osnutego siatką legend, mitów i wciąż

odradzających się stereotypów, fascynującego i odpychającego zarazem.

Jaki udział w tworzeniu zbiorowych wyobrażeń mieszkańców kontynentu na temat owego kraju

położonego na obrzeżach Europy, ale zarazem na skrzyżowaniu prowadzących do niej szlaków

komunikacyjnych, mieliśmy my, Polacy? Czy tylko kultywowaliśmy krążące o nim opinie, czy

wzbogacaliśmy je własnymi obserwacjami, przekazując je innym, a choćby i samym sobie?

Co z owych przekazów zachowało wartość poznawczą dla dzisiejszego czytelnika, a przy tym

autentyczność relacji z pierwszej ręki, świeżość i koloryt?

Odpowiedź na te pytania ułatwia antologia Hiszpania malowniczo-historyczna, na którą złożyły

się teksty z jednego tylko stulecia, stulecia wszakże najważniejszego dla procesu formowania

się naszej wiedzy o Hiszpanii i Hiszpanach. Przywołując je i pozwalając im zaistnieć ponownie

(a czasem, na gruncie języka polskiego, po raz pierwszy), wzbogacając odpowiednio dobranym

materiałem ikonograficznym z epoki, autor książki chciałby przybliżyć coraz liczniejszym miłośnikom

iberyjskiej egzotyki dawną Hiszpanię, jej korzenie i tradycje, zabytki i dzieła sztuki, folklor i obyczaje,

urodę i różnorodność jej krajobrazów, wreszcie codzienne życie narodu, który polskich wędrowców

zjednywał życzliwością i serdecznością wobec swych gości, o ile tylko przekraczali oni Pireneje

w pokojowych zamiarach.