Elżbieta Skibińska (red.), "Przypisy tłumacza", Księgarnia Akademicka, Wrocław - Kraków 2009.

Czy przypis, zwłaszcza w przekładach literackich, jest świadectwem niedostatecznej biegłości tłumacza, czy też, przeciwnie, jego skrupulatności i troski o jasny przekaz przełożonego na inny język dzieła? Odpowiedzi na to pytanie poszukują autorzy poszczególnych studiów, a wyniki ich analiz dają arcyciekawą panoramę strategii przekładowych i wydawniczych, uwzględniających, z jednej strony, elementy obcości tłumaczonych tekstów, z drugiej natomiast – wiedzę i zainteresowania określonego kręgu odbiorców.

Z recenzji prof. dr hab. Teresy Giermak-Zielińskiej

Przypisy należą do najważniejszych kategorii paratekstów; przypisy sporządzane przez tłumaczy, tych „drugich autorów” książek, mają wśród „uniwersum przypisów” swój odrębny charakter, pełnią specyficzne funkcje, dają się analizować na różne sposoby. Studium tych przypisów wzbogaca wiedzę o autorze i jego dziele, pokazuje warsztat tłumacza, jego kompetencje, a nawet fundamentalne założenia filozofii przekładu jako fenomenu interkulturowego. Zza tłumacza i przypisów wyłania się też czytelnik, poziom jego (zakładanej przez tłumacza i/lub wydawcę) wiedzy językowej, literackiej i kulturowej, polityka wydawnicza, głębsze problemy relacji między literaturami i kulturami, różnorodne aspekty recepcji tekstów literackich. Toteż problemy wypełniające tom (za)interesują i badaczy literatury (tak ze stanowiska jej teorii, jak też historii i społecznego rezonansu), i języka (zwłaszcza w perspektywie przekładoznawczej), edytorstwa i odbioru czytelniczego (by ograniczyć się do tych najważniejszych obszarów).

Z recenzji prof. dr hab. Krzysztofa Migonia

Przypisy tłumacza są najbardziej widocznym świadectwem i śladem jego swobody, miejscem, gdzie najmocniej ujawnia się jego subiektywizm. To właśnie tłumacz, kiedy opatruje tekst przypisem, nie tylko decyduje o tym, które elementy tekstu głównego uzna za „godne” lub wymagające objaśnienia, ale też w objaśnienie to wpisuje własną hierarchię ważności rzeczy (w postaci informacji wyselekcjonowanych do umieszczenia w przypisie), a niejednokrotnie również własne oceny zjawisk (kiedy otwarcie lub skrycie polemizuje z autorem lub go poprawia). W ten sposób przypis tłumacza staje się polem ujawniania się jego niezależności – wolności autora przekładu.

Elżbieta Skibińska, O przypisach tłumacza: wprowadzenie do lektury

Spis treści:

Elżbieta Skibińska, O przypisach tłumacza: wprowadzenie do lektury 7

Część I: Od ogółu…

Elżbieta Skibińska, Przypisy tłumacza w osiemnastowiecznych polskich przekładach francuskich powieści 23

Tomasz Stróżyński, Przypisy Boya tłumacza 49

Marcin Kurek, Przypisy tłumacza w hiszpańskich przekładach współczesnej literatury polskiej 75

Justyna Ziarkowska, Objaśnianie odległej współczesności. Informacje o nowym świecie w przypisach serii Proza Iberoamerykańska 89

Natalia Paprocka, Justyna Wesoła, Przypisy w przekładach literatury dla dzieci i młodzieży na przykładzie książek wydawnictwa Nasza Księgarnia 113

Stefan Kaufman, Przypisy tłumacza tekstu specjalistycznego: od mediacji do współuczestnictwa 139

Natalia Paprocka, Przypisy tłumacza/redakcji w przekładach prasy (na przykładzie tłumaczeń w „Forum”) 175

Część II: …do szczegółu

Justyna Wesoła, Przypisy w polskich przekładach Don Kichota 199

Małgorzata Tomicka, Przypisy tłumacza w polskim przekładzie Le Dictionnaire des idées reçues Gustawa Flauberta 215

Justyna Łukaszewicz, Parateksty polskich przekładów Pinocchia 229

Wojciech Soliński, Przypisy tłumaczy w polskich przekładach prozy Bohumila Hrabala 245

Elżbieta Skibińska, Przypisy tłumacza we francuskich przekładach powieści Tadeusza Konwickiego 269

Wojciech Soliński, „Przypisy” do Tajemniczego płomienia królowej Loany Umberta Eco 287

Justyna Wesoła, Przypisy w polskich przekładach powieści Artura Péreza-Reverte 309

Indeks nazwisk 323