Elżbieta Skibińska, "Przekład a kultura. Elementy kulturowe we francuskich tłumaczeniach Pana Tadeusza", Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999.

(Acta Universitatis Wratislaviensis No 2183)

W XIX i XX wieku ukazało się sześć francuskich tłumaczeń Pana Tadeusza, co stwarza możliwość analizy przekładów utworu szczególnie mocno i wielostronnie uwikłanego w kulturę. W związku z narodowym charakterem Arcypoematu, fundamentalnego dla polskiej świadomości i tożsamości, rodzi się również pytanie o jego przekładalność.
W niniejszej książce przedmiotem rozważań są problemy kulturowej specyfiki utworu i rozwiązania kwestii z nią związanych, przyjęte przez autorów francuskich przekładów. Autorka zajęła się sposobami tłumaczenia nazw urzędów i godności bohaterów poematu, określeń i opisu ich siedzib, strojów, potraw oraz posiłków. Obszerne analizy zostały poprzedzone historycznym i teoretycznym wprowadzeniem przedstawiającym postawy wobec Innego, funkcjonujące we francuskiej tradycji translatorskiej.
W nowatorskiej metodologicznie pracy lingwistyczne przygotowanie autorki zaowocowało bezpośrednio w rozważaniach natury przekładoznawczej, leksykologicznej i semantycznej, pośrednio natomiast – co chyba najważniejsze – zaważyło na całej orientacji rozprawy, którą przenika szacunek dla konkretu przy jednoczesnym dążeniu do tego, by ten konkret postrzegać jako element struktury dzieła, systemu języka, systemu kultury. Sprawia to, że książka stanowi fascynującą lekturę zarówno dla specjalistów, jak i dla czytelników zainteresowanych szczegółami składającymi się na wielobarwną materię poematu Mickiewicza w jego kształcie oryginalnym i w wersjach francuskich.