Zapraszamy wszystkich zainteresowanych na cykl wykładów online pracowników i doktorantów Instytutu Filologii Romańskiej UWr, którzy wspólnie zastanawiać się będą nad miejscem, rolą i znaczeniem kobiet w literaturze, sztuce, kulturze i języku na przestrzeni dziejów.
O KOBIETACH W LITERATURZE, KULTURZE I JĘZYKU
Środa, 4 listopada 2020, godz. 18.00-19.00
dr Tomasz Wysłobocki: Dlaczego kobieta nie może zostać rewolucjonistką? Wolność, równość i braterstwo nie dla Francuzek
Deklaracja praw człowieka i obywatela z 1789 roku jasno stanowiła, że „WSZYSCY LUDZIE rodzą się i pozostają wolni i równi wobec prawa”, jednakże szybko okazało się, że kobiety są z tych zapisów wyłączone. Jak to się stało i jakich argumentów używali politycy, żeby Francuzkom czynnego udziału w rewolucyjnej polityce zabronić, a przez to odebrać im prawo do kształtowania nowej, republikańskiej rzeczywistości? Jak wyglądała dyskusja na ten temat i czy była jednomyślna? – oto niektóre pytania, na które będę próbował odpowiedzieć.
Czwartek, 5 listopada 2020, godz. 18.00-19.00
dr Katarzyna Woźniak: Jedna, żadna i sto tysięcy. Włoszka jako medium
Odżegnywanie się w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku od tarantyzmu jako praktyki ludowej i próby jego reprezentacji można interpretować między innymi jako odwracanie wzroku od problemu miejsca kobiety we włoskim społeczeństwie. W XX w. postęp technologiczny i społeczny nie szedł bowiem w parze z emancypacją Włoszki. Luigi Pirandello w dramacie Tak jest, jak się państwu zdaje, a Franka Rame w monodramach poświęconych kobietom świetnie uchwycili to zjawisko.
Piątek, 6 listopada 2020, godz. 18.00-19.00
dr Łukasz Smuga: Celebrytki i cwaniary, czyli kobiety na wojennej ścieżce w trylogii powieściowej Terenciego Moixa
Na trylogię kobiecą Terenciego Moixa (1942-2003) składają się trzy kampowe powieści wydane w latach 90 ("Garras de astracán", "Mujercísimas" oraz "Chulas y famosas") i najeżone licznymi stereotypami dotyczącymi płci. Znajdziemy w nich femmes fatales w stylu Alexis z "Dynastii", kobiety biznesu, artystki flamenco, lesbijki z powołania, wreszcie matki, żony i kochanki. Napisane w przewrotnym stylu, przywodzącym na myśl "Kobiety na skraju załamania nerwowego" Pedra Almodóvara, powieści te obnażają mechanizmy wytwarzania płci kulturowej. W swoim wystąpieniu omówię sposób, w jaki autor wykorzystuje stereotypy płciowe oraz kampowy humor, aby wydrwić heteroseksistowskie postawy i tradycyjnie rozumiane role płciowe.
Wtorek, 10 listopada 2020, godz. 18.00-19.00
dr Tomasz Wysłobocki: Kobieta oczami filozofów francuskiegoOświecenia
Filozofowie oświecenia chętnie pisali na temat kobiet i dla kobiet – w końcu salony literackie były wówczas prowadzone przez Francuzki, wiele z nich stało się prawdziwymi mecenaskami sztuk i nauk, a społeczeństwo francuskie uważano powszechnie za takie, w którym kobiety cieszyć się mogą bardzo rozległą jak na owe czasy wolnością i wysoką pozycją społeczną. Gdy się jednak przyjrzeć temu, co filozofowie-mężczyźni na temat kobiet pisali, łatwo dojdzie się do wniosku, że nie potrafili oni wyzbyć się pewnych przesądów ciążących na “przedstawicielkach płci”, jak wówczas powszechnie o kobietach mówiono
Czwartek, 12 listopada 2020, godz. 18.00-19.00
prof. Beata Baczyńska: Królewny i aktorki. Kobiety w teatrze hiszpańskim Złotego Wieku
Aktorki odegrały niezwykle istotną rolę w historii teatru hiszpańskiego Złotego Wieku. W 1634 roku Calderón de la Barca i Antonio Coello napisali sztukę dla Maríi de Córdoba pt. „Yerros de naturaleza y aciertos de la fortuna”, w której heroina, królewna Matilde, siostra bliźniaczka królewicza o imieniu Poliodor, każe zgładzić potajemnie brata, aby objąć rządy w Polsce po śmierci ich ojca...
Wtorek, 17 listopada 2020, godz. 18.00-19.00
prof. Justyna Łukaszewicz: Beatrycze (Dantego), Laura (Petrarki)... Czy w historii literatury włoskiej kobiety zapisały się tylko jako muzy?
Subiektywny przegląd historii literatury włoskiej pozwala wyłowić kilka mocno brzmiących kobiecych głosów reprezentujących różne epoki:
Compiuta Donzella (XIII w.) – krytyka i opór,
Isabella di Morra (XVI w.) – los i petrarkizm,
Isabella Andreini (XVI/XVII w.) – sukces i afirmacja,
Grazia Deledda (XX w.) – lokalne i uniwersalne.
W swoim wystąpieniu prof. Łukaszewicz przedstawi kilka wątków z życia i twórczości czterech autorek, od poetki ze znakiem zapytania po powieściopisarkę-noblistkę, ukazując ich (literackie) odpowiedzi na męski świat (literatury).
Czwartek, 19 listopada 2020, godz. 18.00-19.00
dr hab. Helena Duffy: "Zjedz banana, Kochanie" – kobiety w czasach Zagłady
Przez wiele lat po wojnie uważano, że żydowskie kobiety i żydowscy mężczyźni cierpieli w zasadniczo w taki sam sposób w czasie Zagłady. Późne lata 80., kiedy to amerykańskie badaczki po raz pierwszy zwróciły uwagę na różnice w doświadczeniach kobiet i mężczyzn uwarunkowane płcią, wniosły zmianę do tej narracji. Należy dodać, że studia powstałe w owym czasie wywołały ostry sprzeciw zarówno ze strony mężczyzn, jak i kobiet.
W swoim wykładzie Helena Duffy opowie, jak literatura Holokaustu przedstawia związek między płcią biologiczną i kulturową a doświadczeniem Zagłady. W szczególności skoncentruje się na ich biologicznej roli jako matki i społecznie ukształtowanej roli jako głównej opiekunki dzieci na szanse kobiet na przetrwanie opresji. Opowie również o rozdźwięku między powieściowym obrazem wyzwań związanych z macierzyństwem a dominującym dyskursem historiograficznym, odnosząc się przy tym do dychotomii esencjalizm-społeczny konstruktywizm oraz do problematycznego stosunku feminizmu do macierzyństwa.
Wtorek, 24 listopada 2020, godz. 18.00-19.00
dr Patrycja Krysiak: Kobieta w języku - czy polszczyzna i francuszczyzna dyskryminują kobiety? cz. 1
W centrum naszego zainteresowania znajdą się tym razem same języki - nasz ojczysty i ten, który z zapałem studiujemy i badamy w naszym Instytucie. Dyskutować będziemy o feminatywach (nazwach żeńskich), czyli rzeczownikach o żeńskim rodzaju gramatycznym, nazywających kobiety. Czy są one kontrowersyjne? Jeśli tak, to z jakiego powodu? Czy wszystkie feminatywa budzą kontrowersje? Czy w świecie frankofońskim zdarzają się równie gorące i agresywne dyskusje zwolenników i zwolenniczek konsekwentnej feminizacji nazw osobowych, jak te, które znamy z naszego podwórka? Jaka jest historia nazw żeńskich i czy zawsze były one przedmiotem zażartych sporów?
Czwartek, 26 listopada 2020, godz. 18.00-19.15
prof. Maria Chantry: W niewieścim ciele męski duch. Pentezytea i Wanda - kobiety waleczne w literaturze łacińskiej polskiego renesansu
Od najdawniejszych czasów Amazonki, piękne i egzotyczne, znane ze swojej wojowniczości, potrafiły fascynować i wzbudzać podziw, ale także podejrzliwość i niechęć; stanowiły też wyzwanie dla mężczyzn. Również w literaturze renesansu widać próby reinterpretacji i aktualizacji mitu o Amazonkach. Pentezylea, królowa Amazonek, jest bohaterką tytułową łacińskiej tragedii Szymona Szymonowica. Co więcej, okazuje się, że również my, Sarmaci, mamy nasza rodzimą Amazonkę, Wandę, której Jan Kochanowski poświęcił elegię.
Wtorek, 1 grudnia 2020, godz. 18.00-19.15
dr Patrycja Krysiak: Kobieta w języku - czy polszczyzna i francuszczyzna dyskryminują kobiety? cz. 2
W centrum naszego zainteresowania znajdą się tym razem same języki - nasz ojczysty i ten, który z zapałem studiujemy i badamy w naszym Instytucie. Dyskutować będziemy o feminatywach (nazwach żeńskich), czyli rzeczownikach o żeńskim rodzaju gramatycznym, nazywających kobiety. Czy są one kontrowersyjne? Jeśli tak, to z jakiego powodu? Czy wszystkie feminatywa budzą kontrowersje? Czy w świecie frankofońskim zdarzają się równie gorące i agresywne dyskusje zwolenników i zwolenniczek konsekwentnej feminizacji nazw osobowych, jak te, które znamy z naszego podwórka? Jaka jest historia nazw żeńskich i czy zawsze były one przedmiotem zażartych sporów?
Czwartek, 3 grudnia 2020, godz. 18.00-19.15
dr Tomasz Szymański: Czy „wynalazca socjalizmu” był feministą? Pierre Leroux a sprawa kobiet
Pierre Leroux w roku 1834 wprowadził do dyskursu publicznego we Francji wyraz 'socialisme' w opozycji do słowa 'individualisme'. Jako społeczny utopista i przekonany republikanin szukał on trzeciej drogi między 'absolutnym socjalizmem' a 'absolutnym indywidualizmem'. Niemało miejsca w swojej twórczości poświęcił kobietom, zwłaszcza w książkach „De l’égalité” [O równości] (1838) oraz „Discours sur la situation actuelle de la société” [Rozprawa o obecnym stanie społeczeństwa] (1847), gdzie stwierdza: „La société n’a rien à imposer aux femmes” [Społeczeństwo nie ma prawa czegokolwiek narzucać kobietom]. Leroux, pisząc o kondycji kobiet, wchodzi w polemikę nie tylko ze św. Pawłem, Augustynem czy ultrakonserwatywnym Josephem de Maistre’em, ale także z postępowym wydawałoby się Micheletem, awangardą jaką stanowili saint-simoniści czy anarchistą Proudhonem. Czy można jednak powiedzieć o nim, że był feministą? A jeśli tak, to w jakim znaczeniu? Wykład będzie próbą udzielenia odpowiedzi na te pytania poprzez ukazanie poglądów Leroux na tle epoki oraz w świetle jego relacji z kobietami: znanymi (George Sand) i mniej znanymi (Louise Julien).
Wtorek, 15 grudnia 2020, godz. 18.00-19.15
dr Małgorzata Kolankowska: Między dziennikarstwem i literaturą – intertekstualny dialog Rosy Montero i Marii Skłodowskiej-Curie
Co łączy hiszpańską dziennikarkę i pisarkę, Rosę Montero, oraz polską badaczkę Marię Skłodowską-Curie? W jaki sposób doszło do "spotkania" tych dwóch niezwykłych kobiet, które w znaczący sposób wpłynęły na kształtowanie się świadomości społecznej w swoich czasach? Co chciałyby dziś przekazać innym przedstawicielkom swej płci? Na te i inne pytania odpowie Małgorzata Kolankowska, pokazując, co dzieje się na styku dziennikarstwa i literatury.
Czwartek, 17 grudnia, godz. 18.00-19.15
Chelo Álvarez-Stehle (spotkanie w j. angielskim):‘Women on the edge: courage against violence’. Speak out against sexual violence
Spotkanie-wywiad z Chelo Álvarez-Stehle, hiszpańsko-amerykańską dziennikarką, z którą porozmawiamy o jej filmie dokumentalnym pt. ‘Sands of silence: waves of courage’, wielokrotnie nagradzanym na całym świecie. W reportażu tym przeplatają się historie różnych kobiet mierzących się z przemocą w Ameryce Łacińskiej, Azji i Europie. Spotkanie poprowadzi dr Małgorzata Kolankowska. UWAGA! Autorka zgodziła się udostępnić swój film na dobę przed spotkaniem. Zainteresowane osoby prosimy o przesłanie adresu mailowego, na który wyślemy link z dostępem do filmu (na adres: kolankowska.malgorzata@gmail.com). Zachęcamy do wcześniejszego obejrzenia dokumentu i włączenia się w dyskusję.
LINK DO WYDARZENIA NA FACEBOOKU
BEZPOŚREDNI LINK DO SPOTKANIA W APLIKACJI TEAMS (Spotkania mają charakter otwarty - może w nich uczesticzyć każdy chętny za pośrednictwem podanego linku. Osoby nieposiadające aplikacji Teams mogą również dołączyć przy pomocy tego linku - najlepiej wtedy korzystać z przeglądarki Microsoft Edge lub Chrome)
Kolejne spotkania w ramach cyklu odbywać się będą we wtorki i czwartki o godz. 18.00 na platformie TEAMS. Szczegóły programu podamy wkrótce.
EN
FR
IT
PL
ES
